در این مقاله از آکادمی روان، قصد داریم با ضمایر موصولی در زبان فرانسه آشنا شده و از آنها استفاده کنیم. در حالت کلی، ضمایر موصولی در این زبان به دو دسته‌ی ساده simple و مرکب composé تقسیم می‌شوند و هر کدام کاربرد مخصوص خود را دارند.
ضمایر موصولی شاید در اوایل یادگیری‌مان خیلی کاربردی نباشند، اما هر چه سطح ما در نوشتن و صحبت کردن بالاتر برود متوجه خواهیم شد که دیگر نمی‌توانیم همانند گذشته جمله‌سازی کنیم، و برای اینکه بعضی کلمات یا عبارات را چندین بار تکرار نکنیم نیاز به حذف و جایگزین آنها خواهیم داشت. البته استفاده کردن از ضمیر ربطی در زبان فرانسه کمی دشوار است، آن هم به این دلیل که ما در زبان فارسی فقط از “که” استفاده می‌کنیم اما در زبان فرانسوی انواع مختلفی از آن را داریم.
در ادامه، نخست به آموزش ضمایر ساده و سپس ضمایر مرکب و در انتهای مقاله به مبحث ضمایر خنثی می‌پردازیم، کاربردهای مهم هر کدام از آنها را نوشته، مثال‌های متعددی زده و با هم بررسی کرده‌ایم.
ضمایر موصولی | Les pronoms relatifs
ضمیر موصولی یا ربطی pronom relatif، در مواقعی به کار می‌رود که ما یک کلمه مشترک را در دو جمله پشت سر هم داریم اما می‌خواهیم از تکرار کلمه جلوگیری کنیم و همانطور که می‌دانیم، هم‌خانواده کلمه‌ی relatif، کلمه‌ی relation به معنی ارتباط است؛ پس این نوع از ضمیر شروع‌کننده عبارت پیرو proposition subordonée ماست (رابط بین عبارت اصلی و پیرو).
ما این ضمیر را در زبان فارسی “که” می‌نامیم، اما در زبان فرانسوی با اینکه تعداد زیادی ضمایر موصولی داریم اما همه آنها به معنی همان “که” در فارسی هستند و فقط وابسته به جایگاه نقش و جایگاه‌شان باید آنها را جای‌گذاری کرد.
ضمایر موصولی ساده | Les pronoms relatifs simples
ضمایر موصولی ساده یا simple همانطور که از اسم‌شان پیداست، تنها از یک قسمت تشکیل شده‌اند، مانند qui, que, dont, où که همه آنها به معنی “که” در فارسی هستند.
1. Qui
qui یک ضمیر موصولی فاعلی‌ست که به‌جای فاعل sujet چه شخص، چه حیوان و چه اشیاء باشد، بدون در نظر گرفتن جنس و تعدادِ آن به کار می‌رود. (در هنگام مواجهه با حروف صدادار هیچ تغییری در نوشتار و گفتار ندارد.)
Par exemple :
Le chien qui a été perdu était pour mon petit frère.
Nous voulons choisir cette voiture qui est plus récente.
ما می‌خواهیم این ماشینی را انتخاب کنیم که جدیدتر است.
La troisième femme qui a remporté ce prix était ma sœur.
مطلب کاربردی: جمع بستن اسامی در زبان فرانسوی
2. Que
que یک ضمیر موصولی مفعولی‌ست که به‌جای مفعول بی‌واسطه complément d’objet direct چه شخص و چه اشیاء باشد، بدون در نظر گرفتن جنس و تعداد به کار می‌رود.
Par exemple :
Le roman que j’ai lu récemment était très intéressant.
Veuillez rendre les livres que je vous ai prêtés la semaine prochaine, s’il vous plaît.
لطفا کتاب‌هایی که بهتون قرض دادم رو هفته بعدی بهم پس بدید.
Le thérapeute que nous avons consulté, nous a donné de très bons conseils.
درمانگری که با او مشورت کردیم توصیه‌های بسیار خوبی به ما کرد.
Le jeune homme que tu as vu à la fête la semaine dernière était un vieil ami à moi.
پسر جوانی که در مهمانی هفته گذشته دیدی دوست قدیمی من بود.
- این ضمیر پیش از یک حرف بی‌صدا، تبدیل به ‘qu می‌شود :
Ce sont les livres qu’elle a *achetés.
این‌ها کتاب‌هایی هستند که او (مونث) خریده است.
*تطابق شمارش فعل با اسم (les livres) به دلیل اینکه جایگاه آن پیش از صرف کردن فعل قرار دارد.
3. Dont
dont هم ضمیر موصولی فاعلی‌ای است که با جای‌گذاری حرف اضافه‌ی “de” یا مالکیت چه اشخاص و چه اشیاء و بدون در نظر گرفتن جنس و تعداد به کار می‌رود.
“Préposition “de
کامل‌کننده فعل (افعالی که دارای حرف اضافه de هستند) :
Ma mère aimes cette jupe dont la couleur est rose. (la couleur de cette jupe)
مادرم آن دامنی را دوست دارد که رنگش آبی است.
Mon amie obtenu un succès dont je suis heureux(heureuse).
من از موفقیتی که دوستم به دست آورد خوشحالم.
Voici l’ami dont je vous ai *parlé. (parler de quelqu’un)
این هم همان دوستی که از او با شما صحبتش را می‌کردم.
Je présenterai enfin le projet dont je suis très fière demain. (fier de quelque chose)
L’affaire dont Jean *s’occupe est très délicate et risquée. (s’occuper de quelque chose)
موضوعی که جان با آن سروکار دارد بسیار ظریف و حساس (ریسکی) است.
از دست ندهید: منفی کردن جملات در زبان فرانسه
4. Où
آخرین ضمیر موصولی ساده où است که نقش مفعول کامل‌کننده یک مکان یا زمان complément circonstanciel de lieu et temps را دارد و بدون در نظر گرفتن جنس و تعداد به کار می‌رود.
مثلا هنگامی حرف اضافه‌ای در ارتباط با مکان داریم مانند dans, à, en, chez و… .
کامل‌کننده مکان complément de lieu :
J’ai revu le village où j’étais né(e).
روستایی که در آن متولد شدم را دیدم.
Le pays d’où il vient est très beau et spectaculaire.
Les placards où vous rangez vos vêtements sentaient mauvais.
L’année où sa mère est morte, il a fait une dépression.
.او سالی که مادرش فوت کرد، افسردگی گرفت
Le jour où j’ai trouvé un emploi, c’était mon premier jour à Paris.
.آن روزی که کار پیدا کردم، اولین روزم در پاریس بود
Le jour où j’aurai assez d’argent, j’achèterai une voiture.
.روزی که پول کافی داشته باشم، ماشین می‌خرم
ضمایر موصولی مرکب | Les pronoms relatifs composés
تمام مواردی که برای ضمایر ساده les pronoms relatifs simples خواندیم بر اساس دسته‌ای از قوانین مانند قابلیت جایگزین شدن برای فاعل، مفعول، مکان یا زمانی مشخص و حرف اضافه‌ی de بودند؛ اما برای مابقی حروف اضافه باید چه کرد؟ در اینجاست که ما برای بقیه‌ی حروف اضافه مانند sur, avec, dans و… باید از ضمایر مرکب les pronoms relatifs composés استفاده کنیم.
ضمایر موصولی مرکب یا composé هم همانطور که از اسم‌شان پیداست، از دو یا چند قسمت تشکیل شده‌اند و مانند qui, que, dont, où همچنان همه آنها به معنی “که” در فارسی هستند. و تفاوت دیگری که در استفاده‌ی آنها برخلاف ضمایر ساده وجود دارد، این است که باید آنها را براساس مذکر، مونث و مفرد و جمع تطابق دهیم.
ساده‌ترین تعریفی که می‌توان از این ضمایر داشت این است که اگر بعد از حروف اضافه از “انسان” صحبت کنیم باید از qui استفاده کنیم، مانند:
La personne de qui on parle.
آدمی که از او صحبت می‌کنیم.
اما اگر بعد از حرف اضافه‌مان یک “موضوع” یا “شیء” داشته باشیم دیگر نمی‌توان از ضمیر ساده qui استفاده کرد و باید یکی از ضمایر مرکب را استفاده کنیم، مانند:
موضوعی که از آن صحبت می‌کنیم.
مطلب خواندنی: تشخیص مذکر و مونث در زبان فرانسه
|
Pluriel جمع |
Singulier مفرد |
||
|
Masculin مذکر |
Féminin مونث | Masculin مذکر |
Féminin مونث |
|
lesquelles |
lesquels | laquelle |
lequel |
|
auxquelles |
auxquels | à laquelle |
auquel |
| desquelles |
desquels |
de laquelle |
duquel |
ضمایر ردیف دوم و سوم در این جدول، ترکیبی از ضمایر موصولی مرکب یعنی ردیف اول به‌علاوه article contracté هستند (اضافه کردن حروف اضافه à و de به آنها)، یعنی :
|
à + lequel = auquel |
|
à + laquelle = à laquelle |
|
à + lesquels = auxquels |
|
à + lesquelles = auxquelles |
* تنها هنگامی که در جمله، حرف اضافه à یا اصطلاحات ترکیبی با à مانند grâce à داریم از این‌ها استفاده می‌کنیم.
|
de + lequel = duquel |
|
de + laquelle = de laquelle |
|
de + lesquels = desquels |
|
de + lesquelles = desquelles |
* در جملاتی که حرف اضافه de داشتیم از dont استفاده می‌کردیم، اما اگر در یک جمله یک “اصلاح با حرف اضافه de” داشته باشیم باید از این‌ها استفاده کنیم. نمونه اصطلاحات با حرف اضافه de :
|
au milieu de ➡️ در وسطِ، در میانِ |
près de ➡️ نزدیک به |
|
au-dessus ➡️ de در بالایِ |
à côté de ➡️ در کنارِ، در گوشه‌ی |
| au cours de ➡️ در طیِ، در طولِ |
à cause de ➡️ به دلیلِ، چونکه |
اکنون بیایید مثال‌های هر کدام از این ضمایر را با هم بررسی کنیم :
lequel, laquelle, lesquels, lesquelles
C’est un ami avec lequel j’aime voyager.
(avec lequel + avec qui)
این دوستی‌ست که من دوست دارم با او سفر کنم.
+ Sur quelle table?
– C’est sur laquelle où j’ai posé mon téléphone.
(حرف اضافه sur + laquelle)
+ روی کدوم میزه؟
– همونی که گوشیمو روش گذاشته بودم.
Le juge a entendu trois témoins, lesquels ont confirmé les faits.
(lesquels = qui)
قاضی حرفهای سه شاهدی را که حقایق را تایید کردند، شنید.
Les chaises sur lesquelles on était assis n’étaient pas du tout confortables.
(حرف اضافه sur + lesqulles)
صندلی‌هایی که روی آنها نشسته بودیم اصلا راحت نبودند.
کلیک کنید: گرامر مجهول در فرانسه
auquel, à laquelle, auxquels, auxquelles
Le projet auquel je pense nécessite beaucoup d’argent.
(penser à quelque chose)
پروژه‌ای که بهش فکر می‌کنم خیلی پول نیاز داره.
C’est une question à laquelle je me demande souvent.
(se demander à quelqu’un)
این سوالیه که اغلب از خودم می‌پرسم.
Au zoo, il y a des animaux auxquels il est interdit de donner de la nourriture. “Sorbonne”
(donner quelque chose à quelqu’un)
در باغ‌وحش، حیواناتی هستند که غذا دادن به آنها ممنوع است.
Les vidéos auxquelles mon professeur m’a recommandé ont été très utiles.
(recommander quelque chose à quelqu’un)
ویدیوهایی که استادم به من پیشنهاد کرد خیلی مفید بودند.
duquel, de laquelle, desquels, desquelles
C’est le magasin à coté duquel, il y a un église.
این فروشگاهیه که در کنارش یه کلیساست.
La boutique près de laquelle j’ai acheté des chaussures sera bientôt fermé.
فروشگاه لباسی که نزدیک آن کفش خریدم به زودی تعطیل خواهد شد.
Les vêtements au-dessus desquels sont très chers.
لباس‌هایی که (طبقه) بالا هستند، بسیار گران‌اند.
Les voitures desquelles qu’il rêve, sont très chères.
(rêver de quelque chose)
ماشین‌هایی که او آرزشون رو داره، خیلی گرونن.
ضمایر موصولی خنثی | Les pronoms relatif neutres
این نوع از ضمایر را ضمایر خنثی می‌ناییم چون برخلاف موارد قبلی، جایگزینی برای یک فاعل، مفعول، زمان، مکان یا… نیستند بلکه از آنها به‌عنوان جایگزین برای یک “ایده” یا یک “جمله” استفاده می‌کنیم.
Ce qui “sujet فاعل”
Dis-moi ce qui te triste.
بهم بگو چی (چه چیزی) ناراحتت کرده.
Ce que “complément مفعول”
Comme toujours, je ne pouvais pas faire ce que je veux.
مثل همیشه، نتوانستم کاری که می‌خواهم را انجام دهم.
Ce dont “préposition de حرف اضافه”
J’ai écrit tout ce dont il me souvient dans l’examen d’hier.
(se souvenir de quelque chose)
در امتحان دیروز هر چیزی که یادم بود را یادداشت کردم.
از دست ندهید: زمان های آینده در زبان فرانسه
Ce à quoi “préposition à حرف اضافه”
Ce à quoi je suis toujours opposé, c’est d’ignorer l’égalité des droits.
(opposer à quelque chose)
چیزی که همیشه با آن مخالفم، نادیده گرفتنِ حقوق برابر است.
نکته پایانی
همانطور که پیش از این گفتیم، استفاده کردن از ضمیرهای موصولی در زبان فرانسوی بسیار سخت و دشوار است، اما اگر نکات کلیدی‌ای را در این مقاله به آنها اشاره کردیم را با دقت مطالعه و تمرین کنید، استفاده از آنها به مرور آسان‌تر خواهد شد.
ضمایر ساده کاربرد بیشتر و واضح‌تری برای شما دارند، اما در خیلی از موارد نمی‌توانیم از آنها استفاده کنیم و به همین دلیل نیاز به ضمایر مرکب و خنثی داریم.
و اصلی‌ترین و مهم‌ترین نکته‌ای که در این مورد باید رعایت کنید این است که نباید ضمایر را طبق زبان فارسی انتخاب کنید بلکه باید گرامر و حروف اضافه‌ی افعال فرانسوی را در نظر گرفته تا بتوانید بهترین گزینه را براساس نوع جمله‌تان پیدا کنید.
