ترجمه خلاقانه چیست؟ چگونه خلاقانه ترجمه کنیم؟

شاید شما هم اولین بار است که واژه ترجمه خلاقانه را می‌شنوید و این برای شما موضوعی جالب به نظر بیاید. در واقع فرایند ترجمه عادی با ترجمه خلاقانه کمی متفاوت است. ترجمه (Translation) و ترجمه خلاقانه (Transcreation) دارای معانی مجزایی هستند و یکی از کارهای اساسی مترجمین تشخیص تفاوت میان این دو است. در این مقاله قصد داریم تا با ترجمه خلاقانه بیشتر آشنا شویم و بدانیم که تفاوت آن با یک ترجمه عادی چیست. تشخیص تفاوت‌های میان این دو به شما کمک می‌کند تا در زمان ثبت سفارش برای ترجمه به نتایجی دلخواه برسید. در ادامه با ما همراه باشید تا موارد ذکر شده را با توضیحاتی کامل برای شما شرح دهیم.

ترجمه یا Translation چیست؟

بی‌شک شما به عنوان یک زبان آموز معنای ترجمه را می‌دانید و با فرایند کار آشناییت دارید. به بیانی دیگر به فرایندهایه که در زمان تبدیل یک نوشته از زبان مبدا به زبان مقصد انجام می‌شود را ترجمه می‌گویند. مهارت ترجمه در حال حاظر تبدیل به یکی از مهارت‌های درآمدزا شده است و صنعتی بسیار جذاب برای علاقمندان به این حوزه است. در زمان ترجمه یک متن یا نوشته مترجم سعی می‌کند تا دقیقا معنی اصلی کلمات و جملات را از زبان مبدا به مقصد تبدیل کند و هیچ گونه تغییری در معنی به وجود نیاورد. درواقع هیچ دخل و تصرفی در ترجمه متن صورت نمی‌گیرد و صرفا متن بدون هیچ گونه خلاقیت و تغییری ترجمه می‌شود. برای یادگیری روش‌های ترجمه کلیک کنید.

توجه: در هر زبانی 90 درصد مکالمه و صحبتی که شما در طول شبانه روز با افراد مختلف دارید شامل 700 قالب است که استاد کریمی و تیم متخصص آکادمی روان بعد از 3 سال این 700 قالب طلایی زبان انگلیسی را جمع‌آوری کرده‌اند و داخل ترم پیشرفته دوره جامع آموزش داده‌اند. برای تهیه دوره روی تصویر زیر کلیک کنید.

ترجمه خلاقانه یا Transcreation چیست؟

فرایند انجام ترجمه‌ی خلاقانه هم دقیقا شبیه به ترجمه عادی می‌باشد و مترجم نوشته را از زبان مبدا به زبان مقصد ترجمه می‌کند؛ اما یک تفاوت میان آن‌ها وجود دارد. در ترجمه خلاقانه علاوه بر اینکه متن از زبان مبدا به زبان مقصد ترجمه می‌شود، مترجم بر اساس نیاز و مفهوم نوشته مواردی را به آن اضافه می‌کند و در نتیجه متنی خلاقانه را به وجود می‌آورد. می‌توان ترجمه خلاقانه را به این صورت هم معنا کرد که مترجم علاوه بر ترجمه متن آن را تالیف هم می‌کند. برای مثال در فرایند بازاریابی افراد سعی می‌کنند تا برخی لغات و اصطلاحات را بیشتر توضیح دهند؛ زیرا تفاوت‌هایی در میان فرهنگ‌ها وجود دارد. اما در کارهای حقوقی اگر حتی یک کلمه به متن اضافه یا کم شود باعث می‌شود تا معنای نوشته کاملا تغییر کند.

اهمیت ترجمه خلاقانه چیست؟

اصطلاح ترجمه خلاقانه اصطلاحی است که به تازگی وارد صنعت زبان شده است و افراد زیادی هستند که با آن به خوبی آشناییت ندارند. این افراد به دلیل اینکه اطلاعات زیادی در دسترس ندارند سعی می‌کنند تا به همان روش قدیمی فرایند ترجمه را انجام داده و کارهای خود را پیش ببرند. نکته‌ای که باید بدانید این است که همیشه در ترجمه عادی یک متن تنها ۵۰ تا ۶۰ درصد از مفهوم و اصل مطلب نوشته به مخاطبان منتقل می‌شود. اما در یک ترجمه خلاقانه مترجم این اختیار را دارد که در ترجمه کلمات یا اصطلاحاتی را اضافه کند تا مطلب مورد نظر را به راحتی به مخاطب برساند. درواقع یک مترجم خلاق ارزش متن را بالا می‌برد و این ارزش دادن به متن است که تفاوت اصلی میان ترجمه عادی و سنتی را با ترجمه خلاقانه مشخص می‌کند.

مطالعه کنید: آیا ترجمه کردن باعث یادگیری زبان انگلیسی می‌شود؟

تاریخچه ترجمه خلاقانه به کجا باز می‌گردد؟

همان‌طور که تا به حال متوجه شده‌اید مفهوم ترجمه خلاقانه اصطلاحی است که به تازگی در حدود سال ۲۰۰۰ وارد فرهنگ ترجمه و رشته زبان شد. اگر به عقب‌تر باز گردیم می‌بینیم که این مفهوم به سال ۱۹۸۰ نیز برمیگردد. در سال ۱۹۸۰ در صنعت‌های بازی‌سازی با هدف بومی‌سازی بازی‌ها و بالا بردن هیجان از ترجمه‌های خلاقانه استفاده می‌شد. همچنین باید بدانید که در صنعت‌های بازی‌سازی در ترجمه خلاقانه علاوه بر تغییر متن و نوشته، چهره‌ها و شخصیت‌های افراد را هم تغییر می‌دادند که این تغییر برای برخی مسائل فرهنگی بود. پس از این زمان بود که بازی‌ها به طور کلی به دو نسخه ایالات متحده و آسیای شرقی تقسیم شد.

اگر بازهم در زمان به عقب‌تر برویم خواهیم دید که در سال ۱۹۵۷ شاعری هندی از این تکنیک استفاده کرده است. یکی از شاعران معروف هندی به نام Purushottama Lai در زمان ترجمه یک نمایشنامه کلاسیک هندی از زبان سانسکریت به زبان انگلیسی از تکنیک ترجمه خلاقانه استفاده کرد. او اولین کسی بود که کلمه ترجمه خلاقانه را وارد جامعه‌های ادبی و دانشگاه‌ها کرد. این شاعر هندی هدف از کار خود را حفظ سنت‌ها و فرهنگ‌های هندی بیان کرده است. همچنین در ادامه گفته است که شاید خواندن یک متن برای فردی انگلیسی جذاب باشد اما آیا می‌تواند متن را درک کند؟ مورد دیگر است که آیا اثری که این نوشته برروی یک فرد هندی دارد، با اثری که روی یک فرد آمریکایی دارد یکسان است؟

در حالت کلی باید بدانید که یک مترجم زمانی کار خود را به درستی انجام داده است که مفاهیم موجود را به شکلی روان برای مخاطب معنا کند؛ به صورتی که مخاطب با خواندن متن ترجمه شده مفهوم را کاملا درک کند.

ترجمه خلاقانه چگونه ارزش آفرینی می کند؟

شما باید بدانید که ترجمه خلاقانه با ارزش آفرینی رابطه‌ای مستقیم دارند. بر این اساس مترجم آزاد است تا نوشته را با توجه به مسائل فرهنگی و روزمره جامعه در متن مقصد ترجمه کند. این ترجمه خلاقانه او باعث می‌شود تا نیازهای مخصوص بازار هدف را برطرف کند. به بیانی ساده‌تر می‌توان گفت در یک ترجمه خلاقانه داده‌ها و اطلاعات موجود در نوشته را به نحوی خاص و خلاقانه به مخاطبان منتقل می‌کنیم. تمامی تلاش یک مترجم خلاق بر این است که معنا و محتوای اصلی متن را به گونه‌ای خلاقانه تغییر دهد. نکته‌ای که باید به آن توجه کرد این است که مترجم معنا را با توجه به برخی اصول در متن مقصد تغییر می‌دهد. این مورد را می‌توان به فردی تشبیه کرد که از او می‌خواهند داستانی را بدون اینکه محتوای اصلی‌اش تغییر کند، با ذهن خلاقانه‌اش بازگویی کند.

مطالعه کنید: افزایش خلاقبت و هوش در کودکان طبق توصیه های انیشتین

در حال حاضر نیاز به ترجمه‌های خلاقانه در دنیا بسیار افزایش یافته است. زیرا افراد می‌خواهند که به جای ترجمه عادی یک متن، آن را با معنا و مفهوم خاص خودش به مخاطب منتقل کنند و مخاطب به راحتی متن را درک کند. پس ترجمه خلاقانه تبدیل به یک مهارت عالی شده است که متقاضیان زیادی دارد.

تفاوت میان Translation و Transcreation چیست؟

Transcreation یا ترجمه خلاقانه در واقع بازآفرینی متن ترجمه شده است. اما Translation دارای معنای گسترده‌تری برای افراد است. ترنسلیشن یا همان ترجمه عادی یک متن، یک تفسیر دقیق از متن اصلی است و بیشتر برای متن‌های علمی، کتاب‌ها و ترجمه‌های مربوط به کارهای حقوقی به کار می‌رود. اما در مقابل ترجمه خلاقانه متن را به گونه‌ای بر می‌گرداند که نوشته با ترکیب هنر و خلاقیت‌های ذهن به مخاطب منتقل می‌شود. معمولا این نوع ترجمه‌ها مشتریان بیشتری را به خود جذب می‌کنند و طرفداران بیشتری دارد.

مترجمان حرفه‌ای در کار خود به متن اصلی در زبان مبدا وفادار هستند. میزان این وفاداری به متن اصلی باید در حالت تعادل باشد؛ یعنی مترجم می‌تواند با توجه به نوع متن و زبان ترجمه در مقصد قسمت‌هایی را برای درک بهتر به متن اضافه کند. در واقع این کار آن‌ها بیشتر برای بومی‌سازی و تصور صحیح در ذهن افراد است.

یک مترجم که در کار خود متخصص شده است هیچ گاه متنی را کلمه به کلمه ترجمه نمی‌کند؛ مگر اینکه شما از او این درخواست را کنید. برای مثال برخی مقالات پزشکی و یا مهندسی عمران برای ترجمه نیاز به دقت زیادی دارند. اما در عین حال که نیاز به دقت در ترجمه دارند مترجم می‌تواند برخی ساختارهای نگارشی یا جملات را عوض کند. این کار برای ترجمه متن ضروری است؛ زیرا قرار است متن به زبانی جدید معنا شود و به همان شکل خوانده می‌شود.

مطلب مفید: گرایش‌های مختلف زبان انگلیسی

وظیفه یک مترجم عادی و یک مترجم خلاق چیست؟

هدف اصلی ترجمه تولید یک خروجی است که هرچه در متن اصلی است را معنا کند. نویسنده باید در ترجمه خود سبک نوشته، معنی و مفهوم، لحن متن و خلاقیت را به کار بگیرد. در واقع در ترجمه خلاقانه مترجم چیزی که در متن اصلی وجود ندارد را به آن اضافه نمی‌کند و یا قسمتی از آن را حذف نمی‌کند؛ بلکه با توضیح و شرح نوشته درک آن را راحت‌تر می‌کند. مترجم خلاق متن‌های مربوط به تجارت، بازاریابی و برخی موضوعات تبلیغاتی را شرح می‌دهد به طوری که با فرهنگ افراد متناسب باشد. اما یک مترجم عادی تنها برروی معنی نوشته بدون هیچ تغییری و بدون در نظر گرفتن فرهنگ افراد تمرکز می‌کند. مترجم خلاق این اجازه را دارد که به صورت آزادانه مطالب را گلچین کند.

به بیان ساده تر، مترجم خلاق بخش‌هایی از متن که با فرهنگ آن مردم متناسب نیست را حذف کرده و بخش‌هایی که برای آن مردم قابل فهم است را نگه می‌دارد. در نتیجه یک مترجم خلاق باید علاوه بر مهارت در مترجمی، با فرهنگ ملت‌ها نیز آشنا باشد.

فرض کنید شما از یک مترجم می‌خواهید که مقاله یک وبلاگ انگلیسی را به زبان مقصد مشخص شده یعنی فارسی برگرداند و هیچ توضیحی در خصوص چگونگی کار به او نمی‌دهید. او می‌تواند کلمات و جملات را به زبان فارسی ترجمه کند. اما در زمان ترجمه برخی کلمات یا جمله‌بندی‌ها را تغییر می‌دهد تا به نتیجه نهایی برسد. این تغییرات گاهی برای زیبایی متن و یا جمله‌بندی متناسب متن است تا فرد به شکلی راحت و روان بتواند متن را بخواند. همه مترجمانی که در کار خود متخصص هستند این کارها را انجام می‌دهند.

اما مترجمان خلاق در زمان ترجمه اگر به موردی برخورد کنند که به نظرشان برای خواننده جذابیت و کاربردی ندارد، آن را حذف کرده و سپس به اطلاع کارفرما می‌رسانند. اما اگر موضوع ترجمه یک کتاب یا مقاله علمی باشد مترجم اجازه ندارد که در متن یکسری تغییرات قابل توجه به وجود بیاورد. در این حالت فقط متن را به حالت فارسی بازگردانی می‌کند و باید مطمئن شود که متن دارای کیفیت مناسبی باشد.

مطالعه کنید: بهترین کتاب‌های خودآموز انگلیسی کدامند؟

تفاوت کار یک مترجم خلاق و یک مترجم عادی در چیست؟

شباهت کار یک مترجم خلاق و یک مترجم عادی در چیست؟

• تخصص در ترجمه

یک مترجم عادی یا خلاق فرقی ندارد بلکه هردو باید در کار ترجمه مهارت‌های حرفه‌ای داشته و به کار خود کاملا مسط باشند.

• مهارت در نوشتن

این نیز موردی دیگر از شباهت‌های کار دو مترجم است که هردو باید در نوشتن، علائم نگارشی، جمله بندی‌ها و … مهارت داشته باشند.

• تسلط بر دو زبان اصلی

مترجمان همگی باید بر هر دو زبان اصلی یعنی زبان مبدا و زبان مقصد تسلط کافی داشته باشند تا بتوانند متن‌ها را به خوبی درک کرده و سپس برای مخاطبان معنی کنند.

مطالعه کنید: بهترین پکیج آموزش زبان انگلیسی از مبتدی تا پیشرفته رایگان

نمونه‌هایی از ترجمه‌های خلاقانه

به طور کلی از ترجمه‌های خلاقانه در برخی موضوعات خاص استفاده می‌شود که عبارت اند از:

• موضوعات بازاریابی
• تبلیغات
• بنرها
• نام و معرفی محصولات
• شعارها
• متون ادبی

جمع بندی

در پایان باید گفت که امروزه ترجمه خلاقانه تبدیل به یک مهارت خاص شده است که افراد برای ورود به آن باید آموزش‌هایی را ببینند. ترجمه خلاقانه نیاز به یک ذهن خلاق و متفکر دارد که در ترجمه هرچه بهتر نوشته‌ها به شما کمک خواهد کرد. در این مقاله سعی شد تا به بهترین شکل تفاوت‌های میان یک مترجم خلاق و یک مترجم عادی برای شما بیان شود. زبان آموزان عزیز می‌توانند با توجه به موارد گفته شده و اطلاعاتی که به دست آوردند با توجه به علاقه‌شان شروع به آموزش در این حیطه از زبان کنند.