با دانش‌آموزان خجالتی چگونه برخورد کنیم؟ | 1 + 15 راهکار عالی

دانش‌آموزان خجالتی عضو جداناپذیری در کلاس‌های درس هستند و هیچ وقت نمی‌توانیم منکر وجود آن‌ها در کلاس، بخصوص در کلاس‌های آموزش زبان انگلیسی شویم.

در فرآیند یادگیری زبان انگلیسی، خجالتی و کم‌رو بودن از موضوعاتی است که می‌تواند مانع از یادگیری صحیح و کامل شود و در نتیجه زبان‌آموزان نمی‌توانند تا به خوبی از دانش زبانی خود استفاده کنند؛ از این رو در این سری از مقالات سایت آکادمی روان می‌خواهیم تا راهکارهای عالی برای دانش‌آموزان خجالتی و برخورد با آن‌ها را باهم یاد بگیریم. پس تا آخر این مقاله با ما همراه باشید.

چگونه با دانش‌آموزان خجالتی برخورد کنیم؟

هر معلم و استاد باتجربه‌ای ممکن است به شما بگوید که برخلاف باور خیلی از افراد، سخت‌ترین موضوعی که می‌تواند یک معلم را به چالش بکشد همیشه کنترل کردن دانش‌آموزان پُر انرژی و پُر سروصدای کلاس نیست؛ بلکه گاهی اوقات کنار آمدن و برخورد با دانش‌آموزان خجالتی از سخت‌ترین موقعیت‌هایی است که یک معلم می‌تواند با آن رو به رو شود.

دانش‌آموزان خجالتی ویژگی‌هایی که دارند که با دانستن آن‌ها می‌توانیم راحت‌تر و بهتر با آن‌ها برخورد و رابطه‌ی خوبی با آن‌ها برقرار کنیم تا از طریق آن رابطه بتوانیم نتایج خوبی را از کلاس خود بگیریم. در ادامه می‌خواهیم در مورد راهکارهای عالی برای برخورد با دانش‌آموزان خجالتی صحبت کنیم.

آن‌ها بسیار روی آهنگ صدای خود و نحوه‌ی تلفظ کلمات انگلیسی حساس هستند و به همین دلیل ترجیح می‌دهند تا زیاد سر کلاس صحبت نکنند.

اولین راهکاری که می‌توانید انجام دهید این است از کل دانش‌آموزان بخواهید تا کلماتی که باید در طول آن جلسه یاد بگیرند را بلند و باهم تکرار کنند؛ در این صورت استرس افرد خجالتی برای تلفظ کلمات کمتر می‌شود.

روخوانی متن با صدای بلند نیز می‌تواند راهکار عالی برای دانش‌آموزان خجالتی باشد به شرط اینکه ابتدا از افرادی که اعتماد به نفس بالاتری دارد بخواهید تا روخوانی را انجام دهند. سپس از دانش‌آموز خجالتی خود بخواهید تا قسمت کوتاهی را بخواند. همان قسمت کوتاه می‌تواند شروع خوبی برای آن‌ها باشد.

بزرگ‌ترین ترس یک دانش‌آموز و زبان‌آموز خجالتی این است که مجبور باشد تا جلوی کلاس و روبه روی کل دانش‌آموزان بایستد و صحبت کند!

اگر قرار است از دانش‌آموزان خود بخواهید تا در مورد موضوعی سر کلاس صحبت کنند و نظرات خودشان را بیان کنند، در این صورت محال است که یک دانش‌آموز خجالتی دستش را بالا ببرد و برای صحبت کردن داوطلب شود؛ زیرا از پاسخ اشتباه دادن می‌ترسد.

از این رو بهتر است تا دانش‌آموزان را به گروه‌های دوتایی تقسیم کنید و مطمئن شوید که دانش‌آموز خجالتی با یکی از دانش‌آموزانی که اعتماد به نفس بیشتری دارد هم‌گروه شود تا باهم تمرین‌هایی مانند دیالوگ را باهم انجام دهند. هنگامی که دانش‌آموز خجالتی روبه روی یک دانش‌آموز صحبت کند، در نتیجه استرسش برای صحبت کردن در کلاس بالاتر می‌رود.

برای دانش‌آموزان خجالتی صحبت کردن در گروه‌های کوچتکر بهتر است؛ زیرا در این صورت احساس اعتماد به نفس بیشتری کرده و تمرین را راحت‌تر انجام می‌دهند.

به عنوان یک معلم مطمئن شوید که تمرین‌هایی که انتخاب می‌کنید، اعتماد به نفس دانش‌آموزان خجالتی برای پاسخ دادن را بالا ببرد و باعث بشود تا به پاسخ دادن ترغیب شوند. برای شروع می‌توانید موضوعاتی مانند صحبت کردن در مورد خود (talking about themselves)، علایق و چیزهایی که دوست ندارند (likes and dislikes) و صحبت کردن در مورد خانواده یا دوستان (talking about family or friends) را به عنوان تمرین speaking به آن‌ها بدهید.

انتظار تغییر یک شبه‌ی دانش‌آموزان خجالتی خود را نداشته باشید. ابتدا با تمرین‌های ساده و آسان شروع کرده و سپس با مرور زمان متوجه تغییرات گسترده در آن‌ها شوید.

اگر قرار است در کلاس سوالی بپرسید یا نظر دانش‌آموزان را بخواهید، همان ابتدا دانش‌آموز خجالتی خود را صدا نزنید، زیرا آن‌ها همیشه از نفر اول بودن و پاسخ اشتباه دادن می‌ترسند.

بلکه اجازه دهید تا ابتدا دانش‌آموزان با اعتماد به نفس که معمولا هم داوطلب هستند صحبت کنند و سپس از دانش‌آموز خجالتی بخواهید تا پاسخ دهد. در این صورت دانش‌آموز خجالتی با شنیدن پاسخ دانش‌آموزان دیگر پاسخ خود را می‌سنجد و حتی گاهی اوقات ممکن است پاسخی مشابه با همان دانش‌آموزان نیز بدهد. زیاد سخت نگیرید! هدف صحبت کردن آن‌ها بود که انجام شد.

دانش‌آموزان خجالتی از هرگونه توجه بیزارند و بیشتر ترجیح می‌دهند تا به دیگر دانش‌آموزان توجه شود تا به آن‌ها.

اما چه میشه کرد! باید با آن‌ها کنار آمد و به هر طریقی آن‎‌ها را در کلاس و بحث‌ها درگیر کرد. گاهی اوقات باید از آن‌ها نیز سوال بپرسید حتی اگر پاسخشان تک کلمه‌ای باشد یا با بالا و پایین بردن سرشان به سوال پاسخ دهند.

از دانش‌آموزان خجالتی خود هیچگاه سوالاتی از قبیل “آیا تو خجالتی هستی؟” یا “آیا تو همیشه انقدر ساکتی؟” را نپرسید؛ زیرا با این کار تنها توجهات دیگر دانش‌آموزان را به آن‌ها جلب می‌کنید و این آخرین چیزی است که دانش‌آموزان خجالتی در کلاس می‌خواهند.

یک معلم با تجربه و خوب سریعا متوجه خجالتی بودن یا نبودن دانش‌آموزش می‌شود و هیچ وقت دیگر به این موضوع اشاره نمی‎‌کند بلکه سعی می‌کند تا با رفتارهای دوستانه، حمایت خود را به آن‌‌ها نشان دهد.

برای دانش‌آموزان خجالتی همین که باید جلوی دانش‌آموزان دیگر و با صدای بلند پاسخ یک سوالی را بدهند به شدت استترس‌زا و چالش برانگیز است، چه برسد که بخواهید سوالاتی سخت هم از آن‌ها بپرسید.

پس سوالات سخت که نیاز به فکرکردن و پاسخ توضیحی دارند را از دانش‌آموزان دیگر که اعتماد به نفس بیشتری دارند بپرسید و سوالاتی که می‌دانید پاسخش واضح است و همه آن را می‌دانند را از دانش‌آموز خجالتی بپرسید.

زمانی که متوجه شدید که دانش‌آموز خجالتی شما کمی اعتماد به نفس بیشتری برای پاسخ دادن به سوالات و صحبت کردن پیدا کرده است، زمان آن است که او را به پاسخ‌های طولانی‌تر دادن و توضیح بیشتر دادن ترغیب کنید.

اما در این مورد باید با دقت عمل کنید. اگر بیش از حد برای پاسخ طولانی‌تر به او فشار بیاورید، ممکن است از قبل نیز ساکت‌تر شود.

در عین حال سعی کنید تا هر دفعه دانش‌آموزان خجالتی خود را از ناحیه‌ی امن (comfort zone) خود خارج کنید حتی اگر به اندازه یک سانتی‌متر باشد!

می‌توانید بعد از کلاس از دانش‌آموزان خجالتی خود در مورد علایق، عادت‌ها و سرگرمی‌هایشان بپرسید و سپس به عنوان تمرین یا task از آن‌ها بخواهید تا در مورد آن‌ها صحبت کنند.

به عنوان مثال، سرگرمی برخی از دانش‌آموزان خجالتی ممکن است کتاب خواندن یا فیلم دیدن باشد؛ در این صورت می‌توانید از آن‌ها بپرسید که کتاب مورد علاقه‌شان چیست یا چه فیلم و ژانری دوست دارند. صحبت کردن در مورد علایقشان می‌تواند آن‎‌‌ها را به وجد بیاورد و انگیزه‌ی آن‌ها را برای صحبت کردن بالا ببرد.

ممکن است در یک کلاس دانش‌آموزانی با روش‌ها و استایل‌های یادگیری (learning styles) مختلفی وجود داشته باشند؛ به عنوان مثال دانش‌آموزی با دیدن (visual learning) و دانش آموز دیگری با شنیدن (auditory learning) بیشتر یاد می‌گیرد و ممکن است دانش‌آموز دیگری با فعالیت و حرکت داشتن در کلاس (kinesthetic learning) یادگیری بیشتری داشته باشد.

پس با تمرین‌ها و taskهایی که روش‌های یادگیری مختلفی را در بر دارد، به یادگیری بیشتر دانش‌آموزان بخصوص دانش‌آموزان خجالتی خود کمک کنید.

وقتی نوبت به دانش‌آموزان خجالتی می‌رسد شما باید حتی کوچکترین پیشرفت و کارهای مثبت آن‌ها را تحسین کنید و با این کار انگیزه‌ی بیشتری به آن‌ها بدهید.

حتی می‌توانید به آن‌ها وظایفی مانند تحویل دادن تکالیف یا حضور و غیاب کردن دانش‌آموزان بدهید. با همین وظایف کوچک آن‌ها احساس ارزشمندی کرده و خود را عضوی بدردبخور و کارآمد حس می‌کنند و برای تحسین شدن بیشتر، در نتیجه فعالیت زبانی بیشتری سر کلاس خواهند داشت.

اگر دانش‌آموزان خجالتی شما هنگام صحبت کردن به انگلیسی اشکالاتی داشتند، تا زمانی که هدف، روان صحبت کردن است بیخیال آن اشتباهات شوید!

بیش از حد تصحیح کردن اشتباهات دانش‌آموزان بخصوص دانش‌آموزان خجالتی باعث می‌شود تا آن اعتماد به نفس کمی که نیز تا اینجا بدست آورده‌اند خدشه‌دار شود و دوباره به سکوت روی بیاورند.

منظور آن است که بهتر است اشتباهات و اشکالات دانش‌آموزان خجالتی هنگام صحبت کردن را کمتر از بقیه تصحیح کنید، و حتی گاهی اوقات اصلا تصحیح نکنید. مسلما با این کار مدت زمان بیشتری طول می‌کشد تا آن دانش‌آموز خجالتی زبان انگلیسی را بهتر یاد بگیرد. اما باور کنید همین که آن‌ها به مرحله‌ای رسیدند که بتوانند سر کلاس صحبت کنند، خودش خیلی است!

همانطور که Bill Phillips می‌گوید:

Focus on progress, not perfection.

روی پیشرفت تمرکز کن، نه روی عالی بودن.

گاهی اوقات دانش‌آموزان خجالتی می‌خواهند تا خودشان را پشت دانش‌آموزان دیگر قایم کنند یا بیشتر در گوشه‌های کلاس بنشینند تا معلم دید کمتری به آن‌ها داشته باشد. در این صورت مطمئن شوید که آن‌ها را بیشتر در جلوی کلاس بنشانید یا در کنار دانش‌آموزی دیگری که می‌دانید می‌تواند دوست خوبی برای او باشد قرارش دهید.

در طول کلاس شما باید با تمام دانش‌آموزان کلاس برخورد و مصاحبت داشته باشید؛ حال اگر سعی کنید تا وقت بیشتری را با دانش‌آموزان خجالتی بگذرانید، باعث بوجود آمدن حس اعتماد در آن‌ها شده و در نتیجه آن‌ها اعتماد به نفس بیشتری برای صحبت و فعالیت کردن در کلاس پیدا خواهند کرد.

سخن پایانی

به یاد داشته باشید که به عنوان یک معلم، شما باید از مهارت‌های انسانی خود برای یافتن دانش‌آموزان خجالتی استفاده کنید و سپس آن توجه و ملاحظه‌ای که به آن نیاز دارند را بهشان بدهید.

کنار آمدن و برخورد با دانش‌آموزان با اعتماد به نفس و همیشه داوطلب کلاس، کار راحت‌تری نسبت به برخورد با دانش‌آموزان خجالتی است که به فعالیت و صحبت کردن سر کلاس رغبتی نشان نمی‌دهند. از این رو در این مقاله کوشیدیم تا راهکارهای عالی برای دانش‌آموزان خجالتی و نحوه‌ی برخورد با آن‌ها را در اختیار شما عزیزان قرار دهیم و امیدواریم برایتان مفید بوده باشد.

اگر به عنوان یک معلم یا دانش‌آموز خجالتی این مقاله را می‌خوانید و راه‌کاری به غیر از راهکارهایی که در بالا ذکر شد به ذهنتان می‌رسد که می‌تواند به دانش‌آموزان خجالتی کمک کند، خوشحال می‌شویم تا آن را در قالب کامنت با ما در میان بگذارید.