اگر فکر می‌کنید حتی یک کلمه‌ی فرانسوی هم نمی‌دانید، باید بگویم که سخت در اشتباهید! چرا که واژگان فارسی و فرانسوی دارای ریشه‌ی یکسانی هستند. تعداد لغات مشترک فرانسوی در زبان فارسی در لغتنامه دهخدا نزدیک به ۸۲۰، فرهنگ معین ۱۷۰۰، فرهنگ عمید ۱۶۰۰ و فرهنگ مشیری ۱۲۰۰ واژه است.
در ادامه‌ی این مقاله از سری مقالات آکادمی روان با ما همراه شوید تا دریابید که روزانه چقدر از کلمات فرانسوی استفاده می‌کنید.
کلمات مشترک در زبان فرانسه و فارسی
البته در طی پژوهشی که در سال ۱۹۸۲ انجام گرفته، تعداد این کلمات چیزی حدود 3000 تا4000 برآورد شده است. عموم آن‌ها در زمان قاجار و به تدریج وارد زبان ما شده‌اند چرا که در آن دوران، ایران از میان سرزمین‌های غربی، بیشترین روابط را با کشور فرانسه داشته است.
علاوه بر روابط دیپلماتیک و تجاری، گسترش کاربرد زبان فرانسوی در زبان فارسی دلایل دیگری نیز داشت. در زمان سلطنت ناصرالدین شاه و در پی تاسیس مدارس علمی چون دارالفنون، زبان فرانسوی زبان تدریس علوم بود و به موجب این امر، واژگان بسیاری از این زبان وارد فارسی شدند.
در کنار آن، ترجمه‌ی آثار ادبی فرانسوی و اعزام نخستین گروه دانشجویان ایرانی به فرانسه نیز بر کاربرد هرچه بیشتر این کلمات، دامن زد.
تعدادی از این واژگان را باهم بررسی میکنیم:
سری اول واژگان فرانسوی در زبان فارسی
| فارسی | فرانسوی | فونتیک (تلفظ) |
| آباژور | Abat-jour | ābāzhur |
| آبسه | Abcès | ābse |
| آبونمان | Abonnement | ābonémān |
| آبستره | Abstrait | ābstre |
| آکولاد | Accolade | ākolād |
| استون | Acetone | āseton |
| اسید | Acide | asid |
| اجودان | Adjudant | ājudān |
| آژانس | Agence | āzhāns |
| آژان | Agent | āzhān |
| آلمان | Allemagne | Ālmān |
| آلرژی | Allergie | ālerzhi |
| آلیاژ | Alliage | āliāzh |
| آمبولانس | Ambulance | āmbulāns |
| آمپر | Ampere | āmper |
| آمپول | Ampoule | āmpul |
| آناناس | Ananas | ānānās |
| آنتن | Antenne | ānten |
| اوت | Août | ut |
| آرتیست | Artiste | ārtist |
| آسانسور | Ascenseur | āsānsor |
| آسفالت | Asphalte | esfālt |
| آتلیه | Atelier | ātelié |
| اتوبوس | Autobus | otobus |
| اتومبیل | Automobile | otomobil |
| اتریش | Autriche | otrish |
| آوانس | Avance | āvāns |
| آوانتاژ | Avantage | āvāntāzh |
| آوریل | Avril | āvril |
| آپارتمان | Appartement | a.paʁ.tə.mɑ̃ |
| املت | Omelette | ɔm.lɛt |
| ایده | Idée | ide |
| ایده‌آل | Idéal | ideal |
| ادکلن | Eau de cologne | o dœ kɔlɔnj |
| اکیپ | Équipe | ekip |
| اورژانس | Urgence | yrʒɑ̃s |
| آپاندیس | Appendice | apɛ̃dis |
| اپل | Épaule | epol |
| آرشیو | Archive | aʀ ʃive |
| آلبوم | Album | ālbom |
| اریون | Oreillons | oreyon |
| ارگ | Orgue | org |
| ارد | Ordre | ordr |
| ارکستر | Orchestre | orkestr |
| استاندارد | Standard | estāndārd |
مطالعه کنید: آیا «استعداد یادگیری زبان» در همه‌ی ما وجود دارد؟
سری دوم واژگان فرانسوی در زبان فارسی
| فارسی | فرانسوی | فونتیک (تلفظ) |
| باکتری | Bactérie | bākteri |
| باگت | Baguett | bāget |
| بالماسکه | Bal masque | bāl māské |
| بالکن | Balcon | bālkon |
| باله | Ballet | bāle |
| بانداژ | Bandage | bāndāzh |
| بانک | Banque | bānk |
| باسن | Basin | bāsan |
| باتوم | Baton | bātum |
| باتری | Batterie | bātri |
| بنزین | Benzene | benzin |
| بتن | Béton | béton |
| بیگودی | Bigoudi | bigudi |
| بلیط | Billet | belit |
| بیسکوییت | Biscuit | biskuit |
| بلوز | Blouse | boluz |
| بمب | Bombe | bomb |
| بلوار | Boulevard | bolvār |
| بورس | Bourse | burs |
| بوت | Botte | bɔt |
| بوکسور | Boxeur | boksor |
| بایکوت | Boycott | bāikot |
| برانکارد | Brancard | brānkārd |
| بروشور | Brochure | broshur |
| برونزه | Bronzé | bronzé |
| برس | Brosse | bros |
| بودجه | Budget | budjé |
| بوفه | Buffet | bufé |
| بروکراسی | Bureaucratie | burokerāsi |
| بوتیک | Boutique | butik |
مطالعه کنید: یادگیری زبان با «گیمیفیکیشن» یا بازی‌سازی
دسته سوم کلمات فرانسوی در فارسی
| فارسی | فرانسوی | فونتیک (تلفظ) |
| پالتو | Paletot | pālto |
| پانسمان | Pansement | pānsemān |
| پاپیون | Papillon | pāpiyon |
| پارازیت | Parasite | pārāzit |
| پارک | Parc | pārk |
| پرانتز | Parenthèse | parāntéz |
| پارلمان | Parlement | pārlémān |
| پاساژ | Passage | pāsāzh |
| پاستیل | Pastille | pāstil |
| پاتیناژ | Patinage | pātināzh |
| پدال | Pédale | pedāl |
| پاندول | Pendule | pāndul |
| پانسیون | Pension | pānsion |
| پنس | Pince | pans |
| پیپ | Pipe | pip |
| پیست | Piste | pist |
| پیستون | Piston | piston |
| پلاکارد | Placard | pelākārd |
| پلاژ | Plage | pelāzh |
| پلاک | Plaque | pelāk |
| پلاستیک | Plastique | pelāstik |
| پوئن | Point | po’an |
| پماد | Pommade | pomād |
| پرتره | Portrait | portré |
| پز | Pose | poz |
| پست | Poste | post |
| پودر | Poudre | pudr |
| پریز | Prise | priz |
| پروسه | processus | porosé |
| پروژه | Projet | porozhé |
| پوره | Purée | puré |
| پونز | Punaise | punez |
مطلب پیشنهادی: یادگیری زبان با «فلش کارت»
دسته چهارم لغات فرانسوی در زبان فارسی
| فارسی | فرانسوی | فونتیک (تلفظ) |
| تابلو | Tableau | tāblo |
| ترور | Terreur | teror |
| تئاتر | Theater | teātr |
| تم | Theme | tem |
| تئوری | Théorie | teori |
| تز | These | tez |
| تن | Ton | ton |
| تمبر | Timbre | tambr |
| تیراژ | Tirage | tirāzh |
| تیتراژ | Titrage | titrAZh |
| خط تیره | Tiret | khate tire |
| تیتر | Titre | titr |
| توالت | Toilette | tuālet |
| تومور | Tumeur | tumor |
| تراژدی | Tragédie | terāzhedi |
| تونل | Tunnel | tunel |
از دست ندهید: مهم‌ترین کاربردهای زبان فرانسه چیست؟
دسته پنجم از کلمات فرانسوی در زبان فارسی
| فارسی | فرانسوی | فونتیک (تلفظ) |
| دسامبر | Décembre | desāmbr |
| دکلمه | Déclamer | déklamé |
| دکلته | Décolleté | dékolté |
| دکور | Décor | dékor |
| دکوراسیون | Decoration | dékorāsion |
| دمده | Démodé | démodé |
| دانتل | Dentelle | dāntel |
| دسر | Dessert | deser |
| دیاپازون | Diapason | diāpāzon |
| دیکتاتور | Dictature | diktātor |
| دیکته | Dictée | dikté |
| دیپلم | Diplôme | diplom |
| دیسیپلین | Discipline | disiplin |
| دیسک | Disque | disk |
| دکتر | Docteur | doktor |
| دز | Dose | doz |
| دوش | Douche | dush |
| دوبل | Double | dublé |
| دوجین | Douzaine | dojin |
| درام | Drame | derām |
| دینامیک | Dinamique | dināmik |
دسته ششم لغات فرانسوی در زبان فارسی
| فارسی | فرانسوی | فونتیک (تلفظ) |
| ریمل | Rimmel | rimel |
| رادار | Radar | rādār |
| رادیاتور | Radiateur | rādiātor |
| رفراندوم | Référendum | refrāndom |
| رفوزه | Refusé | rofuzé |
| رژیم | Régime | rezhim |
| رستوران | Restaurant | resturān |
| رب دوشامبر | Robe de chambre | rob do shāmbr |
| رل | Rôle | rol |
| رمان | Roman | romān |
| رژ | Rouge (à lèvres) | rozh |
| روبان | Ruban | rubān |
| رمانتیک | Romantique | romAntik |
| رادیو | Radio | rAdiyo |
| راپورت | Rapport | raport |
| رتوش | Retouche | rutuS |
| رئال | Réal | reAlism |
| رئالیسم | Réalisme | reAl |
| ریتم | Rythme | ritm |
از دست ندهید: یادگیری زبان به صورت «آنلاین و حضوری»
سری هفتم واژگان فرانسوی در فارسی
| فارسی | فرانسوی | فونتیک (تلفظ) |
| ژله | Gelée | zhelé |
| ژاندارم | Gendarme | zhāndārm |
| ژاندارمری | Gendarmerie | zhāndārmeri |
| ژن | Gène | zhen |
| ژانر | Genre | zhānr |
| ژست | Geste | zhest |
| ژیله | Gilet | zhile |
| ژامبون | Jambon | zhāmbon |
| ژانویه | Janvier | zhānviye |
| ژاپن | Japon | zhāpon |
| ژاکت | Jaquette | zhāket |
| ژتون | Jeton | zheton |
| ژورنال | Journal | zhurnāl |
| ژوئن | Juin | zhu’an |
| ژوئیه | Juillet | zhu’iye |
| ژوپ | Jupe | zhup |
سری هشتم واژگان فرانسوی در فارسی
| فارسی | فرانسوی | فونتیک (تلفظ) |
| سلول | Cellule | Selul |
| سیگار | Cigare | sigār |
| سیمان | Ciment | simān |
| سینما | Cinéma | sinemā |
| سیرک | Cirque | sirk |
| ساک | Sac | sāk |
| سالن | Salon | sālon |
| سوسیس | Saucisse | sosis |
| سناریو | Scénario | senārio |
| سن | Scène | sen |
| سشوار | Séchoir | seshuār |
| سنا | Sénat | senā |
| سپتامبر | Septembre | septāmbr |
| سرنگ | Seringue | sorang |
| سرم | Sérum | serom |
| سرویس | Service | servis |
| سیبری | Sibérie | siberi |
| سیلیس | Silice | silis |
| سیلو | Silo | silu |
| سنتز | Synthèse | santez |
| سیفون | Siphon | sifon |
| سوپاپ | Soupape | supāp |
| سوپ | Soupe | sup |
| سوتین | Soutien-gorge | sutian |
| سوژه | Sujet | suzhé |
| سمبل | Symbole | sambol |
| سنکوپ | Syncope | sankop |
| سیستم | Système | sistem |
مطلب پیشنهادی: یادگیری «زبان انگلیسی»در دانشگاه بهتر است یا آموزشگاه؟
سری نهم واژگان فرانسوی در فارسی
| فارسی | فرانسوی | فونتیک (تلفظ) |
| شامپاین | Champagne | shāmpāni |
| شاپو | Chapeau | shāpo |
| شارلاتان | Charlatan | shārlātān |
| شاسی | Châssis | shāsi |
| شوفاژ | Chauffage | shofāzh |
| شوفر | Chauffeur | shofer |
| شومینه | Cheminée | shominé |
| شومیز | Chemise | shomiz |
| شوالیه | Chevalier | shovālye |
| شیک | Chic | shik |
| شینیون | Chignon | shiniyon |
| شیمی | Chimie | shimi |
| شکلات | Chocolat | shokolāt |
سری دهم واژگان فرانسوی در فارسی
| فارسی | فرانسوی | فونتیک (تلفظ) |
| فابریک | Fabrique | fābrik |
| فاکتور | Facture | fāktor |
| فامیل | Famille | fāmil |
| فانتزی | Fantaisie | fāntezi |
| فر | Four | fer |
| فیش | Fiche | fish |
| فوریه | Février | fevriye |
| فیلم | Film | film |
| فلاسک | Flasque | felāsk |
| فلوت | Flûte | folut |
| فرم | Forme | form |
| فرمالیته | Formalité | formālité |
| فاز | Phase | fāz |
| فیزیک | Physique | fizik |
سری یازدهم واژگان فرانسوی در فارسی
| فارسی | فرانسوی | فونتیک (تلفظ) |
| کابل | Câble | kābl |
| کاباره | Cabaret | kābāré |
| کابینه | Cabinet | kābine |
| کاکائو | Cacao | kākāu |
| کادو | Cadeau | kādo |
| کلاس | Classe | kelās |
| کادر | Cadre | kādr |
| کافه | Café | kāfé |
| کامیون | Camion | kāmion |
| کانال | Canal | kānāl |
| کاناپه | Canapé | kānāpé |
| کاندیدا | Candidat | kāndidā |
| کائوچو | Caoutchouc | kāuchu |
| کاپوت | Capot | kāput |
| کپسول | Capsule | kapsul |
| کارت پستال | Carte postale | kārt postāl |
| کارتن | Carton | kārton |
| کازینو | Casino | kāzino |
| کاسکت | Casquette | kāsket |
| کاتالوگ | Catalogue | kātālog |
| کلاسور | Classeur | kelāsor |
| کلاسیک | Classique | Kelāsik |
| کلیشه | Cliché | kelishé |
| کلینیک | Clinique | kelinik |
| کلوپ | Club | kolup |
| کنیاک | Cognac | konyāk |
| کلیکسیون | Collection | koleksion |
| کمدی | Comédie | komédi |
| کمیته | Comité | komité |
| کماندو | Commando | komāndo |
| کمیسر | Commissaire | komiser |
| کمیسیون | Commission | komision |
| کمد | Commode | komod |
| کمپانی | Compagnie | kompāni |
| کمپوت | Compote | komput |
| کمپرس | Compresse | komperes |
| کنتر | Compteur | kontor |
| کنکور | Concours | konkur |
| کنفرانس | Conférence | Konferāns |
| کنگره | Congrès | kongeré |
| کنسرو | Conserve | konserve |
| کنسول | Consul | konsul |
| کنترل | Contrôle | kontorol |
| کرست | Corset | korset |
| کتلت | Côtelette | kotlet |
| کوپه | Coupé | kupé |
| کوپن | Coupon | kopon |
سری دوازدهم واژگان فرانسوی در فارسی
| فارسی | فرانسوی | فونتیک (تلفظ) |
| گالری | Galerie | gāleri |
| گاف | Gaffe | gāf |
| گاراژ | Garage | gārāzh |
| گارسون | Garçon | gārson |
| گارد | Garde | gārd |
| گاز | Gaz | gāz |
| گواتر | Goitre | guatr |
| گیشه | Guichet | gishé |
| گیومه | Guillemet | giyome |
| گارانتی | Garantie | gArAnti |
سری سیزدهم واژگان فرانسوی در فارسی
| فارسی | فرانسوی | فونتیک (تلفظ) |
| لاک | Laque | lāk |
| لیسانس | Licence | lisāns |
| لیموناد | Limonade | limunād |
| لیست | Liste | list |
| لژ | Loge | lozh |
| لوسیون | Lotion | losiyon |
| لوستر | Lustre | lustr |
| لوکس | Luxe | luks |
| لیتر | Litre | litr |
سری چهاردهم واژگان فرانسوی در فارسی
| فارسی | فرانسوی | فونتیک (تلفظ) |
| ماشین | Machine | māshin |
| ماه مه | Mai | me |
| مایو | Maillot | māyo |
| مانکن | Mannequin | mānkan |
| مانور | Manœuvre | mānovr |
| مانتو | Manteau | mānto |
| مارس | Mars | mārs |
| مدال | Médaille | medāl |
| مدیترانه | Méditerranée | mediterāne |
| مرسی | Merci | merci |
| مبل | Meuble | mobl |
| میلیارد | Milliard | milyārd |
| مین | Mine | min |
| مینی‌‌ژوپ | Minijupe | minizhup |
| میزانسن | Mise en scène | mizānsen |
| مد | Mode | mod |
| موکت | Moquette | moket |
| مونتاژ | Montage | montāzh |
| موزاییک | Mosaïque | mozāik |
| موتور | Moteur | motor |
| موزه | Musée | muzé |
| موزیک | Musique | muzik |
| مامان | Maman | mAmAn |
| مزون | Maison | mezon |
| مغازه | Magasin | maqAze |
| مکانیسم | Mécanisme | mekAnism |
| فارسی | فرانسوی | فونتیک (تلفظ) |
| نوئل | Noël | noel |
| نروژ | Norvège | norvezh |
| نوامبر | Novembre | novāmbr |
| نمره | Numéro | nomre |
| نایلون | Nylon | nAylon |
سری پانزدهم واژگان فرانسوی در فارسی
| فارسی | فرانسوی | فونتیک (تلفظ) |
| ویترین | Vitrine | vitrin |
| ویتامین | Vitamine | vitāmin |
| ویروس | Virus | virus |
| ویرگول | Virgule | virgul |
| ویراژ | Virage | virāzh |
| ویلا | Villa | vilā |
| وانیل | Vanille | vānil |
| واکسن | Vaccin | vāksan |
سخن پایانی
همانطور که می‌دانید، هر جامعه‌ای می‌تواند به واسطه‌ی پیشینه‌ی تاریخی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی خود با جوامع دیگر، اشتراک‌هایی در زمینه‌های مختلف، خصوصا در زبان و گویش، داشته باشد که این مهم موجب شکل‌گیری حالتی از تبادل فرهنگی می‌گردد. در این مقاله با معرفی بیش از ۱۰۰۰ کلمه فرانسوی وارد شده به زبان فارسی، تلاش کردیم مبادله میان این دو زبان را به خوبی نشان دهیم. البته این تبادل دوسویه بوده و در مقالات بعدی به کلمات پرکارد در زبان فرانسوی که دارای ریشه‌ی فارسی هستند نیز خواهیم پرداخت.
یک پاسخ
عالی بود نیاز داشتم ممنون